Ład przestrzenny miast turystycznych
Studium przypadku: Świeradów Zdrój
Zespół ekspercki Pracowni Zmiany wsparł Stowarzyszenie „Flins” w przygotowaniu uwag do projektu zmiany Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Świeradów-Zdrój.
Projekt studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy został wyłożony do publicznego wglądu na początku 2022 roku. Świeradów Zdrój to jedna z 45 oficjalnie uznanych uzdrowisk, a także miejscowość turystyczna położona w Górach Izerskich. To sprawia, że miejscowość ta ma bardzo specyficzne uwarunkowania i wymaga równoważenia interesów zamieszkującej ją społeczności oraz odwiedzających ją gości.
Nasza fundacja pomogła w ocenie proponowanych zapisów. Naszym przewodnim celem było zawarcie elementów zrównoważonego modelu rozwoju miasta, czyli zapewnienie wysokiej jakości usług turystycznych przy jednoczesnej dbałości o jakość życia mieszkańców, ochronę przyrody i krajobrazu. Analiza przedłożonego studium odbyła się w szerszym kontekście terytorialnym Świeradowa i okolic, uwzględniając stanowiska mieszkańców wyrażone w petycjach.
W ostatnich latach obserwujemy zwiększoną presję deweloperską na miejscowości turystyczne, co nierzadko skutkuje chaotyczną zabudową, brakami w infrastrukturze i w konsekwencji degradacją krajobrazu przyrodniczego i walorów wypoczynkowych takich miast. Zachęcamy lokalne samorządy gmin turystycznych do przygotowania długoterminowych strategii rozwoju i opracowywania dokumentów planistycznych w oparciu o szeroko zakrojone analizy, konsultacje i wiedzę ekspercką. Wierzymy, że dobrze rozpisany plan rozwoju może przynieść korzyści wszystkim zainteresowanym stronom - mieszkańcom, turystom, samorządom i przedsiębiorcom. Przyszedł najwyższy czas na zmianę kultury planowania przestrzennego mniejszych miast i miejscowości.
Liczymy, że te postulaty zostaną uwzględnione w nowym Studium, a Świeradów-Zdrój stanie się modelowym przykładem łączenia usług turystycznych z wysokimi walorami mieszkalnymi.
Nasze najważniejsze postulaty to:
- ograniczenie terenów przeznaczonych pod zabudowę turystyczną, aby umożliwić wytworzenie centrów mieszkaniowo-usługowych dedykowanych mieszkańcom i zahamować ich odpływ z miasta
- ograniczenie wielkoskalowych inwestycji turystycznych oraz objęcie historycznej panoramy ochroną konserwatorską, aby zachować szczególne walory krajobrazowo-przyrodnicze miasta
- ograniczenie w budowie kondygnacji podziemnych, aby chronić cenne i unikatowe ujęcia wody radoczynnej
- poszerzenie zakresu terenów przeznaczonych pod usługi zdrowia, aby podnieść jakość usług uzdrowiskowych
- zapewnienie wystarczającej infrastruktury technicznej, niezbędnej do obsługi mieszkańców i ruchu turystycznego
- ograniczenie przekształcania terenów rolnych pod nową zabudowę, aby uniknąć zjawiska „rozlewania się” miasta i spekulacji gruntami
- zlecenie wykonania analiz demograficznych i ruchu turystycznego, pozwalających realnie oszacować potrzeby rozwojowe miasta
Poniżej znajduje się pełna wersja naszej opinii o projekcie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Świeradowa Zdroju:
Pierwszy projekt Pracowni ZMIANY: Odbetonowani
Największy ruch miejski w Polsce - Miasto Jest Nasze - powołał do życia think-tank. Fundacja Pracownia Zmiany ma za zadanie wspierać mądre, zielone zmiany w polskich miastach i wspierać tych, którzy do nich dążą. Światło dzienne ujrzał pierwszy projekt Pracowni Zmiany: “Odbetonowani”, w którym zobaczymy pomysły na zmiany na ważnych placach w pięciu polskich miastach.
W projekcie “Odbetonowani” poruszamy trudny temat betonozy w polskich miastach. Celem akcji Odbetonowani jest spojrzenie na zabetonowaną przestrzeń miejską, zupełnie nieprzygotowaną na wyzwania związane z kryzysem klimatycznym, i pokazanie odmienionej wizji: zielonej, estetycznej i funkcjonalnej.
W ramach akcji „Odbetonowani” wspólnie z dziennikarzami Gazety.pl wybraliśmy 5 placów w polskich miastach, które na co dzień straszą betonem i pustką. Zależało nam, aby nie koncentrować się po raz kolejny na rynkach (choć jeden także analizowaliśmy), ale także na codziennych, oczywistych przestrzeniach. Uważamy, że jeśli plac nie pełni funkcji reprezentacyjnych, to nie znaczy że ma być zaniedbaną asfaltową patelnią, na którą miejskie władze nie mają pomysłu, bądź zwyczajnie o nich zapomniały.
Mieszkańców wybranych miast zapytaliśmy o to, jakich zmian oczekują. Ich odpowiedzi zostały przez nas przeanalizowane, a następnie przełożone na język komputerowej wizualizacji uwzględniającej także otoczenie i funkcje placu, dzięki czemu przez pięć dni na łamach portalu będzie można poznać pomysły na poprawę otoczenia w wybranych przez nas miastach: Skierniewicach, Wrocławiu, Białej Podlaskiej, Gdańsku i Warszawie. Nasze koncepcje powstawały we współpracy z aktywistkami i przedstawicielam ruchów miejskich z tych miast. Założenie, które nam przyświeca jest proste: to że plac nie jest, z różnych względów, wyeksponowany nie oznacza, że musi być brzydki.
Poniżej prezentujemy plac miejski w Skierniewicach i naszą wizualizację proponowanych zmian. Kolejne będą pojawiać się sukcesywnie wraz z nowymi publikacjami.
Więcej informacji pojawi się dzisiaj i w najbliższych dniach na Zielona.Gazeta.pl. Projektowi „Odbetonowani” towarzyszyć będą również działania promocyjne, w tym debata z udziałem zespołu projektowego Pracowni Zmiany - zapraszamy na obejrzenie debaty 19 sierpnia w serwisie Gazeta.pl.